Mühasibat uçotu — müəssisələr və korporasiyalar kimi iqtisadi qurumlar haqqında maliyyə və qeyri-maliyyə məlumatlarının ölçülməsi, işlənməsi və ötürülməsidir. Mühasibat uçotunun nə olduğunu öyrənmək üçün mühasibat uçotunun tərifini qısaca başa düşməliyik. "Mühasib" sözünün anlamı ərəb sözü olub hesabat aparan,hazırlayan şəxs mənasını verir. Mühasibat uçotu çox vacib və mürəkkəb bir sistemdir. Uçot anlayışı dedikdə iqtisadi fəaliyyətlərdə və hadisələrdə bütün strukturların maliyyə fəaliyyətini izləyən, təsnifləşdirən, ümumiləşdirən, hesabat verən və şərh edən məlumatın bir qolu nəzərdə tutulur. Mühasibat uçotu sırf mənfəət üçün qurulan əməliyyatlar üçün deyil, həm də mənfəət məqsədlərinə xidmət etməyən, yəni cəmiyyətin xeyrinə olmayan bütün strukturlar üçün də etibarlıdır. Ona görə əməliyyat çağırıldıqda bütün strukturlar ötürülür. Ümumiyyətlə, mühasibat sistemi qazanclı müəssisələr üçün daha çox vacibdir.
Mühasibin vəzifələrini yerinə yetirməsi üçün müəyyən vəzifələr vardır. Bu funksiyalar mühasibatlıq funksiyaları adlanır. Mühasibat uçotu funksiyaları 4 qrupa bölünür:
Mühasibat uçotunun funksiyalarını ətraflı formada öyrənmək mühasibatlığı daha yaxşı başa düşməyimizə imkan verəcəkdir.
Qeydiyyat funksiyası sənəd əsaslı mühasibat sisteminə əsasən mühasibat sistemində maliyyə əməliyyatlarının qeydiyyatı prosesidir. Mühasibat uçotunun vacib və ilkin funksiyasıdır. Mühasibat uçotu qeydləri dəqiq və düzgün aparılmalıdır. Əks halda digər funksiyalar üçün məna vermir. Baş verən bütün əməliyyatlar ilk öncə mühasibat sistemində qeyd edilməlidir. Bu qeydlər sənədlərin dayandırılması yolu ilə aparılır. Mühasibat sistemində mühasibat uçotunun iki növü vardır.
1.Tək tərəfli qeyd;
2. İki tərəfli qeyd.
Təsnifat funksiyası nədir? Yazılan məlumatlar müəyyən zaman fasilələrində tərtib edilir və ixtisaslarına görə qruplara bölünür. Beləliklə, müxtəlif ixtisas və qruplardakı prosesləri müxtəlif siniflərdə qarışdırmadan öyrənmək olar. Təsnifat prosesləri mühasibat kitablarında mühasibat sistemində aparılır.
Xülasə funksiyasında daha asan nəticə əldə etmək və qeydlərə nəzarət etmək üçün dövrün sonunda təsnif olunan proseslər ümumiləşdirilir. Dövrün sonunda işəgötürənlər yüzlərlə, bəlkə də minlərlə əməliyyat keçirdir. Bu prosesləri bir-bir araşdırmaq üçün uzun vaxt tələb olunduğu üçün insanların eyni keyfiyyət proseslərini ümumiləşdirməsi daha faydalıdır. Mühasibat sistemində icmal funksiyası mühasibat cədvəllərindəki balansdan istifadə etməklə yerinə yetirilir.
Hesabalama funksiyasında hesabat funksiyasında qeydə alınmış, təsnifləşdirilmiş və ümumiləşdirilmiş proseslər maliyyə hesabatları ilə son mərhələyə gəlir. Hesabat vermə mühasibat sisteminin ən son mərhələsi və şərh mərhələsidir. Mühasibat uçotunun vacib funksiyalarından biridir. Hesabatlar əməliyyatların müxtəlif nəticələrini açıqlayır və əməliyyat barədə məlumat və şərhlər verir. Bu hesabatlar sayəsində şirkətlər, müəssiələr öz gələcəyini qərarlaşdırır və yeni qərarlar qəbul edir. Hesabat mərhələsində mühasibat cədvəlləri istifadə olunur və bu cədvəllərdən ən vacibi isə balans hesabatı və gəlir hesabatıdır.
1C proqramı. “Adin-es”, “adin-se”, “bir-ce”, “bir-es” və s. kimi tələffüz edilən proqram təminatıdır. Bu proqram təminatı mühasibatlıq hesabat sistemi kimi tanınır. Kiçik və orta şirkətlərdə, müəssisələrdə geniş istifadə olunur. Son zamanlar böyük şirkətlərdə istifadə olunmağa başlayıb. Əsas rəqibləri isə SAP, Microsoft Dinamics NAV, Oracle E-Business Suite proqram təminatlarıdır.
Edu Company Təhsil Şirkətində mühasibat uçotu dərsləri həm əyani, həm də online formada keçirilir. Dərslər peşəkar, savadlı müəllim kollektivi tərəfindən yüksək səviyyədə tədris olunur. Həftədə 2 dəfə 90 dəqiqə olmaqla keçirilir. İlk dərs tam ödənişsiz sınaq dərsi sayılır. Tədris müddəti ərzində mühasibat uçotu, vergi uçotu, kadrlar uçotu, elektron hökümət portalları, 1C proqramı ,bir sözlə bir mühasibə lazım ola biləcək bütün məlumatlar A-dan Z-yə tədris edilir. Peşəkar Mühasib adını qazanmaq istəyən hər kəs bizə müraciət edə bilər.
Mühasibatlıq dərsləri haqqında ətraflı məlumat üçün aşağıdakı linkə daxil olun:
EDU Company Mühasibatlıq kursu